آشنایی با اصول شش سیگما (Introduction to the Six Sigma Principles)
شش سيگما روشي است منسجم و نظام مند براي اصلاح فرايند راهبردي و توسعه خدمات و محصولات جديد كه براي كاهش چشمگير در ميزان عيب هاي تعريف شده مشتري بر روشهاي آماري و عملي متكي است. در اين تعريف به اهميت اصلاح و بهبودي بر اساس تعريف مشتري از عيب تأکید شده است. مرحله اصلي در هر اصلاح شش سيگما تعيين دقيق نياز مشتري و سپس تعريف عيوب از نظر اهميت آن پارامتر دركيفيت كار مي باشد. از منظر تعيين هدف، شش سيگما خواستار تبيين اهداف بر اساس نياز مشتري و نه ملاحظات داخلي سازمان است. سازمان ها بمنظور افزايش بهره وري و نهايتا دستيابي به مزيت رقابتي جهت ماندگاري پايدار در عرصه تجارت جهاني، می باید توجه خود را به رفع مسائل، مشكلات و نقاط ضعف موجود در سيستم ها و فرايندها نمايند. ابزارهاي حل مسئله سازمان ها را در اين راه ياري مي نمايند. تنوع ابعاد و ماهيت مسائل و موانعي كه سازمان با آنها روبروست، ايجاب مي كند كه مديران سازمانها از ابزارهاي مختلفي جهت رفع موانع موجود استفاده نمايند.
مخاطبان دوره شش سيگما
1- مدیران، سرپرستان و کارشناسان تضمین کیفیت و کنترل کیفیت
2- مسئولین سیستم ها و روش های سازمانسرفصل دوره شش سيگما
سرفصل دوره شش سيگما
1- ویژگی های عمده شش سیگما
پروژه های شش سیگما باعث بازگشت سرمایه بالایی می شوند.
شش سیگما مشتری گراست و اغلب سعی در حفظ رضایت مشتریان خارجی را دارد و همواره به سوی این بهبود حرکت میکند.
شش سیگما باعث تغییر عملکرد مدیریت می شود و لذا شش سیگما چیزی بیش از پروژه های بهبود است و ارزش کار تیمی را به همه در سطوح مختلف سازمان آموزش می دهد.
2- اهداف نهایی شش سیگما
رشد سود نهایی
افزایش سهم بازار
کاهش استراتژیک هزینه ها
3- سیگمای فرایند
سيگماي فرايند شاخصي است كه قابليت فرايند را با توجه به مشخصه هاي فرايند نشان مي دهد. از آنجايي كه سيگماي فرايند، وجوه مشتركي با قابليت فرايند دارد، در موارد ذيل به كار مي آيد:
در فرايند هاي چند مرحله ايي كه دستيابي به يك معيار كلي از عملكرد فرايند مورد نظر باشد.
هرموقعيتي كه بتوان ميزان ضايعات در برآورده سازي مشخصات مورد نظر مشتري را حساب كرد.
روش استاندارد تعيينDPMO (تعداد قطعات خراب در يك ميليون فرصت خرابي)، استفاده از داده هاي واقعي فرايند و شمردن تعداد فرصت هاي خرابي است كه خارج از حدود مشخصه ها قرار دارند و سپـس ايـن عـدد به مقيـاس ميليـون آورده مي‌شود.
4- چرخه DMAIC
چرخه DMAIC متدولوژي نتيجه گرايي مي باشد كه پروژه هاي شش سيگما برمبناي آن انجام مي گيرند. بعبارتي ساده تر چرخه DMAIC روش سيستماتيك و منظمي است براي حل مسائل و پيشبرد اين دست از پروژه ها. DMAIC مخفف كلمات زیر می‌باشد:
Define(تعريف )
تعريف كردن اهداف براي يك فعاليت بهسازي در درجه اهداف و آرمانهاي استراتژيك سازمان هستند، مانند بازدهي سرمايه و در تراز عملياتي، يك هدف مي تواند افزايش بازده يك دپارتمان توليدي باشد و در سطح يك پروژه، هدف ممكن است كاهش ميزان زيان يا افزايش بازده باشد.
Measure(اندازه گيري)
در فاز اندازه گيري، هدف اين است كه با ايجاد يك سيستم استاندارد اندازه‌گيري قابل اطمينان جهت درك واقعي از مشكلات و شرايط فرايند موجود، مكان يا منابع مشكلات (با توجه به اهداف تعيين شده در مرحله قبل) به دقت مشخص گردد. اين فعاليت موجب خواهد شد دامنه علل بالقوه ايي كه بايد در فاز تحليل بر انها تمركز كرد كوچك تر شود.
Analyze (تحلیل)
براي تشخيص راههايي در جهت حذف فضا هاي خالي ميان كارايي جاري سيستم و اهداف خواسته شده مي باشدكه در اين فاز، تئوري هايي در مورد علل ريشه اي ايجاد شده و با استفاده از داده ها، سنجيده مي شوند و در نهايت علل ريشه اي مشكلات شناسايي مي شوند. علل شناسايي شده، پايه اي را براي ارائه راه‌حل ها در فاز بعدي ( فاز بهبود ) شكل مي دهند.
Improve (بهبود)
يعني خلاق بودن در جهت يافتن راههاي جديد براي انجام بهتر، ارزان تر و سريعتر كارها. در فاز بهبود براي عللي كه در فاز قبل بررسي شد، راه حل هايي ارائه مي گردد، اين راه حل ها پياده سازي شده و در نهايت نتايج آنها ارزيابي مي گردند. در اين مرحله بايستي با استفاده از داده ها نشان داده شود كه راه حل هاي ارائه شده، مشكلات را حل كرده، و منجر به بهبود شده اند.
Control (کنترل)
كنترل را مي توان مر حله بعدي در تداوم و تثبيت بهبود دانست يعني رسمي كردن پيشرفت با استفاده از اصلاح كردن پاداش ها، سياست ها، رويه ها، برنامه‌ريزي منابع توليد (MRP)، بودجه‌ها، آموزش هاي عملياتي و ديگر سيستم هاي مديريت می باشد.
5- نتیجه شش سیگما
اجراي موفق شش سيگما بستگي به ارتباط مفاهيم زير دارد:
آموزش كليه سطوح سازمان
يك سيستم اندازه گيري براي رديابي و دنبال كردن پيشرفت.
الگوبرداري داخلي/ خارجي از محصولات، خدمات و فرآيند هاي سازمان
گسترده كردن اهداف براي تمركز افراد بر تغيير فرآيند ها بطوريكه كارها انجام گردد
تعهد بسيار مشهود مديريت با نگرش بالا به پايين. كاركنان بايد راهبري و هدايت فعالي را در طول اجراي پروژه ها از سوي مديريت ارشد سازمان شاهد باشند.