دانشگاه تهران
دانشگاه تهران یک دانشگاه دولتی و بزرگترین مرکز آموزش عالی در ایران است.از این دانشگاه با القاب دانشگاه مادر و نماد آموزش عالی یاد شده است. پیشنهاد اولیه آن را اسماعیل سنگ در سال ۱۳۰۵ داد و پس از انجام مطالعات اولیه عیسی صدیق، در سال ۱۳۱۳ ه.ش به فرمانِ رضا شاه پهلوی تأسیس شد. دانشگاه تهران دارای ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۶ مرکز پژوهشی و تحقیقاتی است.
تاریخچه دانشگاه
وزیر دربار وقت، عبدالحسین تیمورتاش، از طرف رضاشاه، عیسی صدیق (صدیق اعلم) را مأمور کرد تا در سال ۱۳۱۰ ه.خ به ایالات متحده آمریکا سفر کرده و پس از مطالعه در «تأسیسات علمی دنیای جدید»، طرحی برای تأسیس دانشگاه در کشور به دولت تقدیم نماید.طرح صدیق مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار گرفت و با پی گیری ایشان، سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ ه.خ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
در بهمن‌ماه سال ۱۳۱۲، جلسه هیئت دولت وقت تشکیل و در آن در زمینه آبادی تهران و زیبایی و شکوه ابنیه، عمارات و کاخ‌های زیبای آن سخن به میان آمد. محمدعلی فروغی که در آن روز، ریاست وزراء را برعهده داشت، از یک سو و دیگر وزیران از سوی دیگر زبان به تحسین و تمجید شهر گشودند و برخی از آنان برای جلب رضایت شاه در این مقال، عنان از کف بدادند اما در این میان علی اصغر حکمت، کفیل وزارت معارف، بی‌آنکه پیشرفتهای پایتخت را نادیده انگارد، با لحنی محتاطانه چنین گفت: «البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست» ولی تنها نقص آشکار آن اینست که «انیورسته» ندارد و حیف است که در این شهر نوین از این حیث از دیگر بلاد بزرگ عالم، واپس ماند». این سخنان ارزشمند تأثیر خود را برجای نهاد و بی‌درنگ مقبول همگان افتاد. از این رو علی‌اکبر داور با تخصیص بودجه اولیه‌ای به میزان ۲۵۰٬۰۰۰ تومان به وزارت معارف باعث گردید تا زمین مناسبی برای تأسیس دانشگاه یافته شده و ساختمان آن را در اسرع وقت پدید آید.علی اصغر حکمت بی‌درنگ دست به کار شد و جستجو برای مکان‌یابی مناسب دانشگاه را با کمک و مشاوره آندره گدار، معمار چیره‌دست فرانسوی که در آن روزگار به عنوان مهندس در خدمت وزارت معارف بود آغاز کرد. آنان پس از جستجوی بسیار در میان ابنیه، باغ‌ها و زمین‌های فراوان آن روز اطراف تهران باغ جلالیه را برای احداث دانشگاه برگزیدند. در همین حال برخلاف امروز که یافتن زمین مناسب در شهر تهران برای ایجاد دانشگاهی عظیم تقریباً ناممکن است، در آن روزها زمین‌های فراوانی وجود داشت که صاحبان آن‌ها نه تنها در فروش آن‌ها امساکی نداشتند بلکه برای واگذاری به چنین مؤسساتی که مسلماً سود کلانی هم به دنبال داشت، سر و دست می‌شکستند. از همین رو بود که گروهی از مالکین اراضی بهجت آباد با سوءاستفاده‌هایی نظر وزیر مالیه وقت را جلب کرده بودند که زمین‌های آن‌ها را برای تأسیس دانشگاه خریداری نماید. در حالی که به نظر موسیو گدار عرصه آن زمین‌ها تنگ و موقعیت آن‌ها سیل گیر بود و برای تأسیس دانشگاه به هیچ روی مناسب نبود. با این همه آقای داور رجحان در جلسه هیئت دولت به‌سختی بر خرید اراضی بهجت آباد پای فشرد و نظر بیشتر اعضاء را جلب کرده و سرانجام دولتیان، بهجت آباد را برگزیدند. در همین حال که علی اصغر حکمت دل‌شکسته و ناامید ناظر ماجرا بود، رضاشاه وارد شد و گفت: «باغ جلالیه را برگزینید. بهجت آباد ابداً شایسته نیست عرصه آن کم و اراضی آن سیل گیر است.» دولتیان در برابر این سخنان قاطع، زبان در کام کشیدند و احدی دم برنیاورد.
این مؤسسه با ادغام کردن دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب، مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی،مدرسه فلاحت مظفر (نخستین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر (مؤسس کمال الملک)، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق، و چند مرکز آموزش عالی دیگر تهران دایر گشت.در ۱۵ بهمن ماه همان سال رضاشاه کلنگ تأسیس دانشگاه تهران را در زمین‌های پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زد و در جمعه ۲۴ اسفند رسماً دانشگاه تهران تأسیس شد .
نقش محمود حسابی
در برخی رسانه‌ها عنوان شده‌است که محمود حسابی مؤسس دانشگاه تهران بوده‌است. ضیاء موحد در مصاحبه‌ای ادعای نقش محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران را کذب محض می‌داند.
طرح و الگو
این دانشگاه براساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد. طراحان ساختمان‌های دانشگاه تهران، مهندسین فرانسوی بودند و دروس و برنامه‌های هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً براساس الگوی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس طراحی شد. پردیس و بناهای این دانشگاه را معماران اروپایی رولان دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، الکساندر موزر، آندره گدار و محسن فروغی طراحی کردند.بنای دانشگاه تهران در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
توسعه
در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی ساختار درسی و پژوهشی دانشگاه تهران رفته‌رفته به سمت الگوبرداری از سیستم دانشگاه‌های آمریکایی شروع به حرکت کرد: به عنوان مثال، دانشکده کشاورزی این دانشگاه (پردیس علوم کشاورزی و منابع طبیعی واقع در شهر کرج) به کمک دانشگاه یوتا توسعه و گسترش یافت.
نمونه‌های دیگری نیز می‌توان برشمرد: در سال ۱۹۵۴ مؤسسه علوم اداری دانشگاه (دانشکده مدیریت کنونی) به کمک دانشگاه کالیفرنیا جنوبی و به ریاست هری مارلو از این دانشگاه آغاز به ارائه مدارج دکترا کرد. در سال ۱۹۵۸ مؤسسه روزنامه‌نگاری دانشگاه تهران به کمک دانشگاه ویرجینیا و جیمز ولارد آغاز به کار کرد؛ و دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا بود که در سال ۱۹۶۵ رشته دکترای بیماری‌های سلولی (cytopathology) را راه‌اندازی کرد.دانشگاه‌های دیگر آمریکایی که مستقیماً ناظر فعالیت‌های علمی و آکادمیک دانشگاه تهران بودند: دانشگاه ایندیانا، دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین، دانشگاه کلرادو در بولدر، دانشگاه آلاباما و دانشگاه ایالتی کلرادو.
انقلاب ۱۳۵۷ ایران
پس از دو سال تعطیلی اجباری در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ به واسطه انقلاب فرهنگی ایران توسط جمهوری اسلامی و در سال ۱۳۶۴ دانشکده‌های علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً به دستور بخشنامهٔ جدید دولت جدا و مستقل شدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند.
فعالیت های دانشجویی
یکی مهم‌ترین فعالیت‌های جنبش دانشجویی در این دانشگاه پیش از انقلاب اسلامی ماجرای ۱۶ آذر ۱۳۳۲ بود.
دهه هفتاد و هشتاد
دو اتفاق دانشگاهی مهم در دهه‌‌های ۸۰ و ۷۰؛ یکی در زمان سرکوب ۱۸ تیر ۱۳۷۸ و دیگری ۱٠ سال بعد پس از حرکت اعتراضی انتخابات ۱۳۸۸ در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ بود. به گونه‌ای که خطبه و سخنرانی‌های خامنه‌ای بعد این اعتراضات با گریستن همراه شد.
سخنرانی ۲۱ تیر ۱۳۷۸:
«آخرین جمله را هم به امام و مقتدای خودمان ولی عصر ارواحنافداه عرض کنیم: ای سید و مولای ما! پیش خدای متعال گواهی بده که ما در راه خدا تا آخرین نفس ایستاده‌ایم. بزرگترین آرزو و افتخار بنده این است که در این راه پر افتخار پرفیض و پربهجت، جان خود را تقدیم کنم.»
— خامنه‌ای، سخنرانی ۲۱ تیر ۷۸
خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ با چشمان اشک آلود:
«یک خطاب آخری هم عرض کنم به مولامان و صاحبمان، حضرت بقیةالله (ارواحنا فداه): ای سید ما! ای مولای ما! ما آنچه باید بکنیم، انجام میدهیم؛ آنچه باید هم گفت، هم گفتیم و خواهیم گفت. من جان ناقابلی دارم، جسم ناقصی دارم، اندک آبروئی هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید؛ همه‌ی اینها را من کف دست گرفتم، در راه این انقلاب و در راه اسلام فدا خواهم کرد؛ اینها هم نثار شما باشد. سید ما، مولای ما، دعا کن برای ما؛ صاحب ما توئی؛ صاحب این کشور توئی؛ صاحب این انقلاب توئی؛ پشتیبان ما شما هستید؛ ما این راه را ادامه خواهیم داد؛ با قدرت هم ادامه خواهیم داد؛ در این راه ما را با دعای خود، با حمایت خود، با توجه خود، پشتیبانی بفرما.»
— خامنه‌ای، خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸
در اعتراضات ۱۳۸۸ به دلیل نگرانی از تحرکات تشکیلات و جنبش‌های دانشجویی آبان ۸۸ یک ماه مانده به ۱۶ آذر نزدیک به ۹٠ نفر از فعالان دانشجویی دستگیر شدند و اعتراضات ۱۶ آذر ۱۳۸۸ شکل گرفت. ستاره‌دار شدن، تعلیق و اخراج صدها دانشجو، بستن ده‌ها نشریه دانشجویی، بستن تریبون‌های دانشجویی، اخراج اساتید منتقد، از جمله اقداماتی بود که برای سرکوب این اعتراضات دانشجویی انجام شد.
دهه نود
اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶
همزمان با اعتراضات خیابانی در تهران، ۹ دی ۱۳۹۶ دانشجویان دانشگاه تهران هم مقابل در اصلی آن به اعتراضات مردمی پیوستند که بازداشت گسترده‌ی دانشجویان را در پی داشت.شعار 'اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا' در همین روز توسط دانشجویان دانشگاه تهران سر داده شد.سپاه ثارالله در ساعات پایانی همان شب، در طبقهٔ همکف و محوطهٔ بیمارستان دی، که با شلیک تیر هوایی و با استفاده از شوکر و اعمال خشونت همراه شد، کسری نوری دانشجوی حقوق بشر دانشگاه تهران، سه دانشجو از دانشگاه های دیگر را بازداشت کرد. فردای آن روز هم لیلا حسین‌زاده دانشجوی علوم اجتماعی دانشگاه تهران و نزدیک به ۳۰ دانشجو از دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها بازداشت شدند.
اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸
اعتراضات گسترده آبان ۱۳۹۸ به دانشگاه تهران هم کشیده شد و در این دانشگاه همراه با حاشیه‌هایی بود. با نزدیک شدن به ساعات تاریکی شب، چندین آمبولانس حاوی نیروهای لباس شخصی وارد دانشگاه شدند و تعدادی از دانشجویان را دستگیر و داخل آمبولانس کردند. تعدادی دیگر از دانشجویان دانشگاه تهران هم پیشتر در منزل شخصی خود یا مکانی بیرون از دانشگاه تهران بازداشت شدند.
اعتراض ۵۰۰ دانشجو به صدور احکام قضایی
گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران با انتشار نامه‌ای به منصور غلامی، وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری، به صدور احکام قضایی برای فعالان دانشجویی اعتراض کردند. ۵۰۰ دانشجوی دانشگاه تهران در نامه‌ای به منصور غلامی، به مجموع ۷۰ سال احکام زندان صادر شده برای سیزده دانشجوی این دانشگاه از جمله «مرضیه امیری»، «لیلا حسین‌زاده» و «کسری نوری» اعتراض کردند. در بخشی از این نامه آمده است:
«ما جمعی از دانشجویان دانشگاه تهران ضمن محکومیت این سرکوبها در قالب بازداشت، احکام و محرومیتهای غیرانسانی و غیرقانونی، بنا به موقعیت حقوقی جنابعالی، عملاً شما و وزارت علوم را مسئول اصلی این وضعیت تأسفبار برای دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌های کشور میدانیم و بدین‌وسیله خواستار آزادی فوری دانشجویان بازداشتی این دانشگاه، لغو کلیهی احکام صادره و نیز برداشته شدن کلیهی محرومیتهای رخ‌داده برای تحصیل آنان هستیم.»
اعتراض ۳۴۵ دانشجو به حکم اخراج کسری نوری
۷ تیر ۱۴۰۰، گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در نامه‌ای به محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران از او خواستند که حکم اخراج کسری نوری، دانشجوی زندانی را فورا لغو کند. دانشجویان دانشگاه تهران در این نامه گفتند که مسئولین دانشگاه تهران در اخراج کسری نوری 'علاوه بر اقدامی حذف‌کننده و پلیسی، مرتکب عملی مطلقا غیرقانونی شده‌اند'. ابتدا مسئولان دانشگاه محرومیت را تایید و پس از ده روز کشمکش نهایتا دانشگاه تهران رسما حکم اخراج را لغو کرد.
اعتراضات سقوط هواپیمای اوکراینی
پس از سه روز پنهان کاری حکومت ایران درباره شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی، سپاه مسئولیت این حمله را به عهده گرفت، سپس اعتراضاتی در سراسر ایران و دانشگاه تهران و امیر کبیر صورت گرفت، که تمام این اعتراضات به خشونت کشیده شد و در دانشگاه تهران همراه با حمله لباس شخصی‌ها به خوابگاه دانشجویان بود. همچنین در زمان واژگونی اتوبوسی حامل دانشجویان دانشگاه تهران دی ماه ۱۳۹۷، اعتراضاتی در این باره در دانشگاه رخ داد.
کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران
کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بزرگترین کتابخانهٔ دانشگاهی ایران است. هسته اصلی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۸، با مجموعهٔ اهدایی سید محمد مشکوه، استاد دانشگاه تهران، شامل ۱۳۲۹ جلد نسخه خطی تشکیل گردید و بنای فعلی کتابخانه، در یکم مهرماه سال ۱۳۵۰ گشایش یافت. در طول این مدت، امور فنی کتابخانه، ایجاد ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی جهان، انتخاب و به کار گماردن کتابداران متخصص، در زیرزمین سازمان مرکزی، و زیرزمین دانشکده علوم و اتاق‌های مسجد دانشگاه انجام می‌شد. در سال ۱۳۵۳، به منظور گردآوری و نگهداری و سازمان‌دهی انتشارات غیرکتابی که از سازمان‌ها، وزراتخانه‌ها، دانشگاه‌ها و انجمن‌های فرهنگی و مؤسسات و مراکز داخل و خارج از کشور به کتابخانه مرکزی اهدا می‌شد، «مرکز اسناد» کتابخانه دایر گشت و نام آن به کتابخانه مرکزی افزوده شد. ساختمان این کتابخانه با مساحت بیش از ۲۲۰۰۰ متر مربع دارای نه طبقه است که شامل دو طبقه زیرزمین، همکف، طبقه اول و ۵ طبقه مخزن کتاب و مطبوعات و اسناد و موزه کتابخانه است. کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد اکنون حدود ۵۰۰۰۰ عضو ثابت دارد و روزانه پاسخگوی بیش از ۴۵۰۰ نفر مراجعه‌کننده از دانشجویان دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و محققان و پژوهشگران داخل و خارج از کشور است. کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد از سال ۱۳۴۶ به عضویت فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های کتابداری – ایفلا – درآمده است . در سال ۱۳۹۵ شمسی، مدیریت این کتابخانه، امکان بازدید مجازی از کتابخانه و موزه را برای علاقه‌مندان فراهم کرد. ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه بر عهده رسول جعفریان است.
رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در سطح جهانی
رتبه‌بندی‌های جامع
۲۰۰۹
دانشگاه تهران (بدون احتساب دانشگاه علوم پزشکی) در سال ۲۰۰۹ در رتبه‌بندی SCImago (که براساس تعداد مقالات علمی موسسات تحقیقاتی دولتی و آموزش عالی کشورهای مختلف موجود در دیتابیس Scopus از انتشارات Elsevier به دست آمده‌است) در رتبه ۳۰۸ جهان قرار داشت (که در خاورمیانه، پس از ۴ دانشگاه اسرائیلی، در رتبه پنجم قرار داشت).
۲۰۱۱
براساس جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱ و براساس وب سنجی، دانشگاه تهران برترین دانشگاه ایران است. دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۷۰۸، در شاخص اندازه صفحات وب امتیاز ۵۰۲، در شاخص قابلیت مشاهده از سوی دیگران امتیاز ۹۶۱، در شاخص فایل‌های قابل دسترسی امتیاز ۷۸۸ و در شاخص میزان ارجاعات امتیاز ۳۸۴ را به دست آورده‌است. این در حالی است که رتبه این دانشگاه در آخرین نسخه‌ای که از رتبه‌بندی وبومتریک در ماه مرداد منتشر شد، ۹۳۸ اعلام شده بود.
۲۰۱۴
براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای، در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۴، دانشگاه تهران رتبه ۵۶۶ را بین دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرد. در سال ۲۰۱۵ نیز در نظام رتبه‌بندی شانگهای این دانشگاه در رتبه ۳۰۰–۲۰۱ و در رشته‌های فنی و مهندسی نیز در رتبه ۷۵–۵۱ و در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.
۲۰۱۸
براساس رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۱۸ دانشگاه تهران در میان ۳۰۱ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.
۲۰۱۹
براساس رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان در سال ۲۰۱۹ دانشگاه تهران در جایگاه جهان ۲۵۹ جهانی قرار گرفت.
رتبه‌بندی‌های موضوعی
شاخه موضوعی (Fields)
۲۰۱۹
در سال ۲۰۱۹ و در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان
علوم مهندسی ۷۱
علوم کشاورزی ۱۶۱
علوم طبیعی ۳۰۱–۳۵۰
موضوعی (Subjects)
۲۰۱۹
در سال ۲۰۱۹ و در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان
در این رتبه‌بندی، دانشگاه تهران در موضوعات مهندسی مکانیک رتبه ۹ و در مهندسی شیمی رتبه ۲۸ و در مهندسی عمران رتبه ۵۹ و در علوم کشاورزی رتبه ۸۶ در جهان را کسب کرد.
مهندسی مکانیک ۹
مهندسی شیمی ۲۸
مهندسی عمران ۵۹
علوم کشاورزی ۸۶
علوم کامپیوتر ۱۱۷
مهندسی برق ۱۱۹
علوم مواد ۱۴۳
شیمی ۱۹۳
محیط زیست ۱۹۸
گیاهشناسی و جانورشناسی ۲۱۴
زمین‌شناسی ۲۵۵
ریاضیات ۳۰۱–۳۵۰
رتبه‌بندی در میان دانشگاه‌های کشورهای اسلامی
بر اساس رتبه‌بندی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC)، دانشگاه تهران رتبه سوم در میان کشورهای مسلمان در سال ۲۰۱۶ را دارد.
مهندسی و فناوری ۱
علوم کشاورزی ۳
علوم اجتماعی ۳
علوم طبیعی ۴
پردیس‌ها، دانشکده‌ها و مؤسسات وابسته
دانشگاه تهران شامل پردیس‌ها، دانشکده‌ها و مؤسسات پژوهشی و فرهنگی متعددی است. باید توجه داشت که مفهوم پردیس در این دانشگاه به مجموع چند دانشکده اطلاق می‌شود و الزاماً با معنای پردیس خودگردان که آموزش در غیرانتفاعی و غیردولتی است، متفاوت می باشد.
پردیس مرکزی دانشگاه تهران
دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
دانشکده علوم اطلاعات و دانش‌شناسی
پردیس ۱ پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران
پردیس علوم دانشگاه تهران
پردیس هنرهای زیبا
دانشکدهٔ ادبیّات و علوم انسانی
مجموعه امیرآباد
دانشکده مدیریت
دانشکده کارآفرینی
پردیس ۲ پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران
دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی
دانشکدهٔ تربیت بدنی
مؤسسه ژئوفیزیک
دانشکده علوم و فنون نوین
دانشکده فیزیک
دانشکده مطالعات جهان
پردیس دانشکده‌های فنی (همان دانشکده فنی سابق)
پردیس ۱ پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران (همان ساختمان قدیمی دانشکده فنی سایق واقع در خیابان انقلاب به تأسیس ۱۳۱۳)
دانشکده مهندسی شیمی
دانشکده مهندسی عمران
دانشکده علوم مهندسی
پردیس ۲ پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران (همان دانشکده فنی سابق در خیابان کارگر شمالی - امیرآباد)
دانشکده مهندسی مکانیک
دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر
انستیتو مهندسی نفت
دانشکده مهندسی صنایع
دانشکده مهندسی مواد و متالورژی
دانشکده مهندسی معدن
دانشکده مهندسی نقشه‌برداری
پردیس ۳ پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران (همان دانشکده فنی سابق در بخش مرکزی استان گیلان به تأسیس ۱۳۷۵ ه.خ)
دانشکده فنی کاسپین
دانشکده فنی فومن
دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
پردیس فارابی
دانشکده مدیریت و حسابداری
دانشکده حقوق
دانشکده الهیات
دانشکده مهندسی
پردیس کشاورزی و منابع طبیعی
دانشکده منابع طبیعی
دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی
دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی
دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی
مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان
مرکز تحقیقات بین‌المللی آب و محیط زیست
گروه مستقل بیوتکنولوژی کشاورزی
پردیس ابوریحان
پردیس هنرهای زیبا
پردیس ارس دانشگاه تهران
پردیس بین‌المللی کیش
پردیس البرز دانشگاه تهران
دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران
دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران
مؤسسه ژئوفیزیک
مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران
مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان
مرکز تحقیقات بین‌المللی آب و محیط زیست
گروه مستقل بیوتکنولوژی کشاورزی
خانه موزه مقدم
باغ موزه نگارستان
موزه جانورشناسی
موزه گیاهشناسی
مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی
موزه موسسه باستان شناسی
موزه زمین شناسی
رئیس های دانشگاه
تا سال ۱۳۲۱ ه.خ دانشگاه تهران را وزیر فرهنگ مدیریت می‌کرد. از آن تاریخ به بعد ریاست دانشگاه، به صورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ درآمد.
نام مدیران دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:
علی‌اصغر حکمت (۱۳۱۷–۱۳۱۳)
اسماعیل مرآت (۱۳۲۰–۱۳۱۷)
عیسی صدیق علم (۱۳۲۰)
سید محمد تدین (۱۳۲۰)
مصطفی عدل (۱۳۲۱–۱۳۲۰)
علی‌اکبر سیاسی (۱۳۳۳–۱۳۲۱)
منوچهر اقبال (۱۳۳۶–۱۳۳۳)
احمد فرهاد معتمد (۱۳۴۲–۱۳۳۶)
جهانشاه صالح (۱۳۴۷–۱۳۴۲)
فضل‌الله رضا (۱۳۴۸–۱۳۴۷)
علی‌نقی عالیخانی (۱۳۵۰–۱۳۴۸)
هوشنگ نهاوندی (۱۳۵۵–۱۳۵۰)
احمد هوشنگ شریفی (۱۳۵۶–۱۳۵۵)
قاسم معتمدی (۱۳۵۷–۱۳۵۶)
عبدالله شیبانی (۱۳۵۷)
محمد ملکی (۱۳۵۸–۱۳۵۷)
حسن عارفی (۱۳۶۰–۱۳۵۹)
علی مهدی‌زاده شهری (۱۳۶۰)
ابوالقاسم گرجی (۱۳۶۱–۱۳۶۰)
عباس شیبانی (۱۳۶۲–۱۳۶۱)
بهمن یزدی صمدی (۱۳۶۴–۱۳۶۲)
محمد فرهادی (۱۳۶۴)
اسماعیل آوینی (۱۳۶۴)
حسین فروتن (۱۳۶۷–۱۳۶۴)
محمد رحیمیان (۱۳۷۲–۱۳۶۷)
غلامعلی افروز (۱۳۷۳–۱۳۷۲)
محمدرضا عارف (۱۳۷۶–۱۳۷۳)
منصور خلیلی عراقی (۱۳۸۱–۱۳۷۶)
رضا فرجی دانا (۱۳۸۴–۱۳۸۱)
عباسعلی عمید زنجانی (۱۳۸۶–۱۳۸۴)
فرهاد رهبر (۱۳۹۲–۱۳۸۶)
محمدحسین امید (۱۳۹۳–۱۳۹۲)(سرپرست)
محمود نیلی احمدآبادی (۱۳۹۳–تاکنون)
استادان
این فهرست برخی از اساتید دانشگاه تهران که در حوزه‌های مختلف دارای شهرت هستند را در بر می‌گیرد:
رضا فرجی دانا، سیاستمدار
محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر، پژوهشگر و نویسنده
سعید رضا عاملی، سیاستمدار
مهدی بازرگان، سیاستمدار
سید جعفر شهیدی، موسس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی
یدالله سحابی، سیاستمدار
مرتضی مطهری، فیلسوف و نویسنده
غلامحسین دینانی، فیلسوف
ژاله آموزگار، پژوهشگر فرهنگ و زبان های باستانی
جلال افشار، بنیانگذار موزه جانورشناسی و حشره‌شناسی کرج و دانش گیاه‌پزشکی ایران
ایرج افشار، بنیانگذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
محمدعلی اسلامی ندوشن، حقوقدان
محمدابراهیم باستانی پاریزی، نویسنده و تاریخ‌نگار
قیصر امین پور، نویسنده و شاعر
عباس اقبال آشتیانی، ادیب
محمدمهدی محی‌الدین الهی قمشه‌ای، فیلسوف
محمدتقی بهار، شاعر
محسن جهانگیری، فیلسوف
محمدتقی دانش‌پژوه، محقق
غلامعلی حداد عادل، سیاستمدار
محمدباقر قالیباف، سیاستمدار
فیروز حریرچی، پژوهشگر
سید محمود حسابی، دانشمند
محمد خوانساری، فیلسوف
سیمین دانشور، نویسنده
رضا داوری اردکانی، نویسنده و فیلسوف
علی‌اکبر دهخدا، شاعر و ادیب
محمود روح‌الامینی، مردم‌شناس
عبدالحسین زرین‌کوب، نویسنده
کریم ساعی، بنیانگذار علوم منابع طبیعی در ایران
حمید سمندریان، کارگردان تئاتر
کریم سنجابی، سیاستمدار
ذبیح‌الله صفا، پژوهشگر
یحیی عدل، پزشک
قاسم غنی، سیاستمدار
علی‌اکبر فرهنگی، پژوهشگر مدیریت
بدیع‌الزمان فروزانفر، نویسنده و شاعر
آندره گدار، معمار موزه ایران باستان و حافظیه
محسن مقدم، باستان‌شناس، طراح آرم دانشگاه تهران و واقف خانه موزه مقدم
هوشنگ سیحون، معمار سرشناس
مهدی سلطانی سروستانی، کارگردان و بازیگر
عزت الله نگهبان، پدر علم باستان‌شناسی
رسول جعفریان، محقق تاریخ
شیرین بیانی، تاریخ نگار و محقق ایرانی
ملکه ملک‌زاده بیانی، باستان شناس و سکه شناس
فاطمه سیاح، اولین زن استاد دانشگاه
حسن طلایی مغانجوقی، باستان شناس
صادق ملک شهمیرزادی، باستان شناس
احمد تفضلی، زبان شناس
حسن احمدی گیوی، نویسنده، ادیب
محمد استعلامی، مولوی پژوه و حافظ شناس
محمد معین، پدیدآورنده فرهنگ فارسی معین
محمد مقدم، متخصص زبان های باستانی ایران
حسن انوری، چهره ماندگار در رشته ادبیات
محمد پروین گنابادی، مترجم
عزیزالله جوینی، نسخه شناس
جلال‌الدین همایی، شاعر
حیدر غیایی، معمار ایرانی و از پیشگامان معماری نوین ایران
آلنوش طریان، بانوی اختر فیریک ایران و مادر نجوم
محسن فروغی، معمار
سید محسن حبیبی، استاد شهرسازی
زهرا کیا، مترجم و پژوهشگر
محمدعلی موحد، تاریخ نگار و حقوق دان
غلام عباس مصلی‌نژاد، بزرگترین خیر حامی آموزش عالی کشور
سید علی آزمایش، حقوقدان
پریرخ دادستان، روانشناس
محمد منصور فلامکی، چهره ماندگار رشته معماری در سال ۱۳۸۹
اوژن آفتاندلیانس معمار تالار وحدت و کلیسای سرکیس مقدس
غلامحسین صدیقی نوری، پدر جامعه شناسی در ایران
سعید نفیسی، زبان شناس
ناصر کاتوزیان، حقوقدان
مرتضی ممیز، پدر هنر گرافیک معاصر ایران
دانش آموختگان
گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغرب‌زمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تهران تاکنون همواره افراد شایسته، شخصیت‌های برجسته و چهره‌های شناخته شده در آن به تحصیل پرداخته‌اند.
فهرست برخی از این دانش‌آموختگان برجسته و نامدار به شرح زیر می باشد:
حسنعلی منصور، سیاستمدار و نخست وزیر ایران در دوره پهلوی دوم
جمشید آموزگار، بیست و هشتمین نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی
ابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس‌جمهور ایران
میرحسین موسوی، آخرین نخست‌وزیر ایران
سید محمد خاتمی، پنجمین رئیس‌جمهور ایران
حسن روحانی، هفتمین رئیس‌جمهور ایران
اصغر فرهادی، اولین کارگردان ایرانی دارای دو جایزه اسکار
شیرین عبادی، تنها ایرانی دارنده جایزه صلح نوبل
رضا داوری اردکانی، فیلسوف و استاد نامدار ایرانی
عبدالکریم سروش، فیلسوف ایرانی
محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌دان و نویسنده نامدار ایرانی
سید جواد طباطبایی، از استادان به نام علوم سیاسی در ایران
سید موسی صدر، رهبر فکری و سیاسی شیعیان لبنان و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان
نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر فعلی کردستان عراق
لطف‌علی عسکرزاده، مهندس برق و استاد بازنشسته علوم کامپیوتر در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و بنیانگذار منطق فازی
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران در دولت‌های پنجم تا هشتم و یازدهم تا دوازده
علی جوان، مخترع لیزر گازی و استاد دانشگاه ام‌آی‌تی
محمد معین، نویسنده و پژوهشگر ایرانی و گردآورنده فرهنگ نامه معین
یاور همدانی، شاعر و زبان‌شناس و پژوهشگر
مصطفی چمران، وزیر دفاع دولت موقت انقلاب
معصومه سیحون، صاحب گالری سیحون
حسین امانت، طراح برج شهیاد (آزادی)
جهانگیر درویش، معمار استادیوم فرح آباد (ورزشگاه تختی تهران کنونی)
قمر آریان، مترجم و نویسنده
منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، نقاش، اولین موزه به نام این زن هنرمند ایرانی برای نمایش آثار ایشان در باغ موزه نگارستان تاسیس گردید.
سوسن تسلیمی، هنرپیشه و کارگردان تئاتر و سینما
سیمین دانشور، نویسنده و مترجم ایرانی
سعیده قدس، کارآفرین و بنیان گذار موسسه خیریه محک
ایران کلباسی، زبان شناس
ویدا شقاقی، زبان شناس
محمد دبیرسیاقی، پژوهشگر ادبیات فارسی
جلیل دوست‌خواه، ایران شناس و مترجم
محمدامین ریاحی، تاریخ نگار
علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، ادیب و نویسنده
سعید نجفی اسداللهی، لغت شناس عربی
خسرو شکیبایی، بازیگر سرشناس سینما
کورش فرزامی، طراح سردر دانشگاه تهران
پرویز پورحسینی، بازیگر تئاتر
مه‌لقا ملاح، فعال محیط زیست
بهرام شاه محمدلو، کارگردان و تهیه کننده
کریم ساعی، پدر جنگبانی ایران
غلامرضا ارژنگ، مؤلف کتاب‌های دستور زبان فارسی و آیین نگارش دوره‌های راهنمایی و دبیرستان
سیمین دانشور، نویسنده ایرانی
لیلی تقی پور، نقاش و نخستین زن تصویرگر کتاب کودک
حمیدرضا صدر، منتقد سینما و مفسر فوتبال
مهرانگیز منوچهریان، او نخستین سناتور زن مجلس سنای ایران
بدرالزمان قریب، زبان شناس