دانشگاه علم و صنعت ایران
دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاهی دولتی در ایران است که هستهٔ اولیهٔ آن در سال ۱۳۰۸ شکل گرفتهاست. پردیس اصلی این دانشگاه در تهران واقع است و شعبههای آن در شهرهای بهشهر، دماوند و نور قرار گرفتهاند. این دانشگاه در سال ۲۰۱۶ در رتبهبندی تایمز به عنوان «بهترین دانشگاه ایران» و بالاتر از دانشگاههای صنعتی شریف و تهران قرار گرفت. در سال ۲۰۱۵ نیز این دانشگاه به همراه دانشگاه شریف تنها دانشگاههای ایرانی در بین ۶۰ دانشگاه برتر آسیا بودند.رتبهبندی سال ۲۰۱۷–۲۰۱۶ کیو اس، دانشگاه علم و صنعت ایران را به عنوان دومین دانشگاه برتر کشور معرفی کرد. دانشگاه علم و صنعت ایران، تنها دارندهٔ دانشکدهٔ مهندسی راهآهن در خاورمیانه و دانشکدهٔ مهندسی خودرو در ایران است؛ همچنین اولین و سالها تنها دانشگاه صنعتی ایران بودهاست که دارای دانشکدهٔ معماری و شهرسازی بوده و تنها دانشگاه صنعتی در ایران است که بهطور تخصصی به رشتهٔ توسعه اقتصادی و برنامهریزی، میپردازد. سطح آموزشی بالا از یک سو، و داشتن امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی پیشرفته از سویی دیگر به خصوص در رشتههای مهندسی عمران، مواد و متالورژی و مکانیک باعث شده تا وجههٔ صنعتی این دانشگاه پررنگتر شود و دانشآموختگان آن بتوانند به سرعت جذب واحدهای صنعتی ایران شوند. همچنین اخیراً پروژههای نوینی همچون طراحی ماهواره ملی نوید و ظفر علم و صنعت و پروژه سپر ملی دفاع سایبری در مرکز ملی دفاع سایبری کشور همچنین طراحی موتور هواپیماهای جت و طراحی پلتفرم ملی خودرو کلاس B از طرحها و برنامههای ملی و ویژه این دانشگاه محسوب میشوند. در حال حاضر حدود ۱۲۰۰۰ دانشجو در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، در رشتههای مختلف مهندسی و علوم پایه (۴۲ رشتهٔ تخصصی) در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند و در مقطع پسادکتری نیز دانشجو می پذیرد.
پیشینه
اساس دانشگاه علم و صنعت ایران، مدرسه آلمانی بود که در زمان قاجار در تهران تأسیس شد و از دولت ایران نیز ماهیانه هزار تومان به عنوان کمک دریافت میکرد تا اینکه در جریان جنگ جهانی اول این مدرسه تعطیل شد. در سال ۱۳۰۰ خورشیدی مجلس شورای ملی با تصویب قانونی کمک سالیانه دوازده هزار تومان را به این مدرسه دوباره برقرار کرد تا مدرسه بازگشایی شود. وزارت معارف با سفارت آلمان مذاکره کرد که مدرسه آلمانی تبدیل به مدرسه صنعتی شود و با گذراندن لایحه ای از تصویب مجلس در شهریور ۱۳۰۱ کمک خود را به این مدرسه به سالیانه بیست هزار تومان افزایش داد. وزارت معارف برای راهاندازی مدرسه صنعتی در سال ۱۳۰۳ فردی به نام دکتر هانری اشترونک را از آلمان با حقوق سالیانه چهار هزار تومان دعوت به کار کرد که حقوق او در سال ۱۳۰۶ به ۴۸۰۰ تومان افزایش یافت. مدرسه صنعتی آلمانی رسماً در اواسط آبان ۱۳۰۳ گشایش یافت.سال بعد یک معلم نجاری به نام مایر و یک معلم آهنگری به نام هیس هر کدام با حقوق ماهیانه ۱۸۰ تومان از آلمان استخدام شدند که ماشینالات لازمه برای کارگاههای مدرسه را نیز این دو خریداری و وارد کردند.حقوق این دو معلم نیز از سال ۱۳۰۶ به سالی چهار هزار تومان افزایش یافت. در همین سال و با همین حقوق یک معلم مهندسى ماشینآلات و ریاضیات عالیه و یک استادکار دیگر آهنگرى با حقوق ماهی ۱۵۰ تومان از خارج استخدام شدند.
نام مدرسه صنعتی آلمانی در سال ۱۳۰۸ به هنرسرای عالی تغییر یافت و محل آن، ابتدا در خیابان قوامالسلطنه (سی تیر کنونی) بود. هنرسرای عالی از سال ۱۳۳۶ با اعمال تغییراتی به محل فعلی دانشگاه صنعتی امیرکبیر انتقال یافت و با نام انستیتوی فناوری تهران (TIT) به فعالیت خود ادامه داد.
در سال ۱۳۴۱ بار دیگر این مؤسسه دستخوش تحولاتی شد و ساختمان آن به شمال شرق تهران به زمینی با مساحت ۴۲۰ هزار مترمربع (۴۲ هکتار) در منطقهٔ نارمک انتقال یافت. از آن زمان به بعد هدف اصلی در نظر گرفتهشده برای آن، تربیت دبیر فنی برای تأمین نیروی آموزشی لازم برای هنرستانهای صنعتی بود. در سال ۱۳۵۱ هنرسرای عالی به دانشکدهٔ علم و صنعت ایران تغییر نام داد و در نهایت در سال ۱۳۵۷ با توجه به گسترش و تغییرات کیفی کارگاههای علمی و آموزشی، وزارت علوم و آموزش عالی وقت نام آن را به دانشگاه علم و صنعت ایران تغییر داد.
این مؤسسه از بدو تأسیس، چندین بار تغییر نام و مکان دادهاست که مهمترین آنها بدین شرح است:
سال ۱۳۰۸: تأسیس با نام هنر سرای عالی در خیابان سی تیر (قوامالسلطنه)
سال ۱۳۳۶: تغییر نام به انستیتو تکنولوژی تهران (TIT)
سال ۱۳۴۲: تغییر نام به هنر سرای عالی و انتقال به منطقهٔ نارمک (محل کنونی)
سال ۱۳۵۱: تغییر نام به دانشکدهٔ علم و صنعت ایران
سال ۱۳۵۷: ارتقا به دانشگاه علم و صنعت ایران
ویژگیهای دانشگاه علم و صنعت ایران
- تأسیس تنها دانشکده مهندسی راهآهن در خاورمیانه با حمایت شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران
- تأسیس اولین دانشکده مهندسی خودرو در ایران با مشارکت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران
- تأسیس مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات با همکاری وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات
- تأسیس مرکز فناوری عصبی ایران
- تأسیس تنها مؤسسه کامپوزیت ایران با مشارکت نهاد ریاست جمهوری
- راه اندازی سیستم آموزش مجازی و پذیرش دانشجو در سه رشته مهندسی فناوری اطلاعات، مهندسی کامپیوتر – نرمافزار و علوم کامپیوتری
- انتخاب دانشگاه به عنوان قطب علمی در سه گروه از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از جمله: الکترونیک، مواد پیشرفته، سازه و سازههای هیدرولیکی و مهندسی مکانیک جامدات
- انتشارات پنج مجله تخصصی و بینالمللی برای اولین بار در کشور
- کسب رتبه اول در میان دانشگاههای تخصصی کشور در ارتباط با صنعت
- اولین و تنها گنجینه محصولات تحقیقاتی دانشگاه در بین دانشگاههای کشور
- افتتاح و راه اندازی کلینک صنعتی برای اولین بار در کشور در بین دانشگاههای فنی و مهندسی
واحدهای وابسته
واحد اراک
اکنون این واحد به دانشگاه صنعتی اراک ارتقاء یافته و مستقل از دانشگاه علم و صنعت ایران میباشد.
واحد بهشهر
دانشگاه علم و صنعت ایران واحد بهشهر، شعبهای از دانشگاه علم و صنعت ایران است که در سال ۱۳۷۳ در شهرستان بهشهر تأسیس شد. در بدو تأسیس سه رشتهٔ مهندسی کامپیوتر (گرایش نرمافزار)، مهندسی صنایع (گرایش تولید صنعتی) و ریاضی کاربردی در این دانشگاه فعال بودند. رشتهٔ مهندسی برق (گرایش الکترونیک) نیز از سال ۱۳۸۸ به این رشتهها اضافه گردید. روند ادارهٔ این واحد تا شهریور ۱۳۸۸ فقط به صورت شبانه بودهاست. از سال ۱۳۸۸ در دو رشتهٔ مهندسی برق (گرایش الکترونیک) و ریاضی کاربردی در نوبت روزانه نیز دانشجو پذیرش میکند. سرانجام واحد پردیس خودگردان بهشهر در سال ۹۱ به دانشگاه علم و فناوری مازندران ارتقا یافت.
واحد دماوند
دانشگاه علم و صنعت ایران واحد دماوند در سال ۱۳۸۴ راهاندازی شد و برای یک دوره در رشتهٔ مهندسی مکانیک به صورت فراگیر در مقطع کارشناسی فعال شد. طرح توسعه و ایجاد زیرساختهای این دانشگاه همچنان ادامه دارد.
واحد نور
واحد نور دانشگاه علم و صنعت ایران از سال ۱۳۸۳ تأسیس شد. طرحهای توسعهای این دانشگاه همچنان ادامه دارد. این واحد در حال حاضر در ۱۳ رشته در مقطع کارشناسی ارشد در مجموع دارای حدود ۲۰۰ دانشجو است.
دانشکده ها
دانشگاه علم و صنعت ایران دارای ۱۵ دانشکده، مرکز آموزش الکترونیک و سه گروه مستقل آموزشی فرهنگ و معارف اسلامی، زبانهای خارجه و تربیت بدنی است.
دانشکدهٔ مهندسی برق
دانشکدهٔ مدیریت، اقتصاد و مهندسی پیشرفت
دانشکدهٔ مهندسی خودرو
دانشکدهٔ مهندسی راهآهن
دانشکدهٔ مهندسی شیمی، نفت و گاز
دانشکدهٔ مهندسی صنایع
دانشکدهٔ مهندسی عمران
دانشکدهٔ مهندسی کامپیوتر
دانشکدهٔ مهندسی مکانیک
دانشکده مهندسی مواد و متالورژی
دانشکدهٔ معماری و شهرسازی
دانشکدهٔ ریاضی
دانشکدهٔ فیزیک
دانشکدهٔ شیمی
دانشکدهٔ فناوریهای نوین
مرکز آموزش الکترونیک
همچنین سه گروه زبانهای خارجی، تربیت بدنی و علوم ورزشی و معارف اسلامی هم در این دانشگاه به ارائه واحدهای درسی مرتبط میپردازند.
پژوهشکدهها و مرکزهای پژوهشی
پژوهشکده سبز
پژوهشکده الکترونیک
پژوهشکده حمل و نقل
پژوهشکده مهندسی و فناوری عصبی ایران
مرکز تحقیقات سیمان
مرکز تحقیقات قیر و مخلوطهای آسفالتی
مرکز تحقیقات و فناوری اطلاعات
آزمایشگاه آنتن و مایکروویو
مرکز تحقیقات نانوپترونیکس
جایگاه دانشگاه در رتبهبندیهای معتبر بینالمللی
بر اساس نظام معتبر رتبهبندی تایمز در سال ۲۰۱۶، دانشگاه علم و صنعت ایران به عنوان دانشگاه اول کشور در جایگاه ۴۷۵ دانشگاههای جهان قرار گرفت که بعد از آن دانشگاه صنعتی شریف به عنوان دانشگاه دوم کشور جایگاه ۴۸۳ جهان را به خود اختصاص داد. همچنین در سال ۲۰۱۷ نیز این دانشگاه به عنوان دانشگاه اول کشور معرفی شد.
در رتبهبندی سال ۲۰۱۷–۲۰۱۶ کیو اس، دانشگاه علم و صنعت ایران به عنوان دومین دانشگاه کشور معرفی شد. همچنین این دانشگاه در میان دانشگاههای جهان رتبه ۴۹۱–۵۰۰ را به دست آورد. براساس نظام رتبهبندی بینالمللی دانشگاهی لایدن در سال ۲۰۱۶، دانشگاه علم و صنعت ایران رتبه ۴۳۶ رابین دانشگاههای برتر جهان کسب کرد. همچنین این دانشگاه در رشتههای فنی و مهندسی نیز در رتبه ۱۸۹ جهان قرار گرفت.
در رتبهبندی معتبر یواس نیوز اند ورلد ریپورت سال ۲۰۱۶، علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران در رتبه ۱۱۹ جهان و همچنین علوم مواد این دانشگاه در رتبه ۱۹۰ قرار گرفتند.
همچنین بر اساس رتبهبندی NTU در سال ۲۰۱۵، این دانشگاه در رشتههای فنی و مهندسی در رتبه ۱۶۷ جهان و دانشکده مهندسی مکانیک این دانشگاه در جایگاه ۴۸ دانشکدههای مهندسی مکانیک دانشگاههای جهان قرار دارد.
در رتبهبندی سال 2018 NTU، دانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی مکانیک رتبه ۴۳ جهان و سوم ایران و در رشته مهندسی عمران رتبه ۱۳۰ جهان و دوم ایران را کسب کرد.
در جهت شناخت تواناییها و ظرفیتهای دانشجویان، دانشگاه علم و صنعت ایران طرحهای مشترکی را با تعدادی از برجستهترین دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی در سراسر جهان در حال اجرا دارد. از قبیل: برگزاری برنامههای مشترک در مقطع تحصیلات تکمیلی، کنفرانسهای بینالمللی، تبادل استادان و دانشجویان و تشکیل کلاسهای برخط به صورت مشترک با دانشگاههای خارجی.
همکاریهای بینالمللی
دانشگاه علم و صنعت ایران، هماکنون با مؤسسات زیر همکاری بینالمللی دارد:
دانشگاه فنی برلین (آلمان)
دانشگاه پلیتکنیک میلان (ایتالیا)
دانشگاه دیکن (استرالیا)
دانشگاه کاگوشیما (ژاپن)
آکادمی متالورژی ملی اوکراین
دانشگاه علم و صنعت سودان
دانشگاه تورینو (ایتالیا)
دانشگاه سایمون فریزر (کانادا)
دانشگاه ایالتی معماری و مهندسی قازان – مؤسسهٔ مرکزی علمی و تحقیقاتی زمینشناسی و کانیهای غیرفلزی (فدراسیون روسیه)
همچنین از طریق برنامههای انجمن بینالمللی تبادل دانشجویان برای کسب تجارب فنی، تعدادی از دانشجویان به عنوان کارآموز به مؤسسههای تحقیقاتی و آموزشی در آلمان، ترکیه، یونان و اتریش فرستاده شدهاند. دانشگاه علم و صنعت ایران، عضو سازمانهای بینالمللی ذیل نیز میباشد:
انجمن بینالمللی دانشگاهها
اتحادیه دانشگاههای جهان اسلام
انجمن دانشگاههای آسیا و اقیانوسیه
نمونهبرداری محرمانه بازرسان آژانس انرژی اتمی
در سال ۱۳۹۷ خبر بازدید بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از دانشگاه علم و صنعت واکنشهایی را در پی داشت. به گزارش خبرگزاری دویچه وله فعالیت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران محرمانه است و در رسانههای رسمی ایران منعکس نمیشود. اما بازدید از دانشگاه علم و صنعت تهران تبدیل به موضوعی بحث برانگیز شد. بر اساس گزارشهای رسانهای شده این بازرسی و نمونهبرداری از دانشکده مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت به علت «استفاده از کلمه سانتریفیوژ در پایاننامه یکی از دانشجویان » بوده است.همچنین گفته میشود که پیش از این برخی فعالیتهای تحقیقاتی دانشگاهها از جمله تأیید موضوع پایاننامهها با هماهنگی و اطلاع کمیته برجام، بوده است. بسیج دانشجویی هشت دانشگاه بزرگ تهران در بیانهای خطاب به وزیر علوم وقت، منصور غلامی به بازرسی دانشگاهها توسط بازرسان آژانس اعتراض کردند و این بازرسان را « جاسوسان سرویسهای اطلاعاتی بیگانه » توصیف کردند. در این متن بهانه بازدید مأموران آژانس، پژوهش یکی از دانشجویان عنوان شده که به جای بازرسی از آزمایشگاه و دفتر استاد مرتبط، مأموران آژانس به تفتیش تعدادی از آزمایشگاهها و دفاتر اساتید بدون اجازه و در غیاب بسیاری از آنان پرداختند در حالی که قطعات فوق پیشرفته و راهبردی ساخته شده این اساتید در همین اتاقها وجود داشته است. در این بیانیه تأکید شده «مسئولیت هرگونه تهدید برآمده از این بازدید و بازرسیهای مشابه برای دانشمندان کشور» بر عهده مسئولین زمینهساز خواهد بود.بسیج اساتید دانشگاه علم و صنعت نیز در بیانیهای این بازرسی را «اقدامی تجاوزکارانه» قلمداد و تأکید کردند که در صورت اطلاع قبلی دانشجویان و کارکنان مانع این اقدام میشدند. همچنین در این بیانیه تصریح شده است که اساتید و دانشجویان ایران «در انجام هر نوع تحقیق و پژوهش علمی آزاد و مختار میباشند». همچنین از مسئولین به دلیل اجازه تفتیش از مراکز علمی انتقاد شده و افزودند که سابقه بازرسیهای آژانس و اتفاقات تلخ بعدی منجر به تهدید امنیت فکری و جانی اساتید و دانشجویان در اکثر موارد شده است.منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ایران، بازرسیهای آژانس بین المللی انرژی اتمی از چند دانشگاه ایران را تأیید کرد و افزود که این بازرسیها در زمان وزارت وی اتفاق نیفتاده و به وزارت علوم هم مربوط نمیشده چرا که شورای عالی امنیت ملی برای زمینه سازی این بازرسیها مستقیما با مسئولان دانشگاهها ارتباط برقرار کرده است.
چهرههای برجسته
چهرههای علمی و صنعتی
محمد باقر نیو، اولین دانشآموختهٔ مهندسی در ایران، پایهگذار صنعت کاشی و نساجی جدید، صنعت ضرابخانه، صنعت چینیسازی، صنعت چایکاری در ایران، دانشآموخته سال ۱۳۱۱ مهندسی ماشین (برق و ماشین)
علی نیو، پایهگذار صنعت قند، دانشآموختهٔ دانشگاه
علی کاوه، چهرهٔ ماندگار رشته مهندسی عمران در اولین همایش، دارای حدود ۳۰۰ مقالهٔ علمی در مجلات بینالمللی، بیش از ۵ کتاب به زبان انگلیسی و ۲۵ کتاب به زبان فارسی، عضو هیئت علمی دانشکدهٔ عمران
فرخ حجت کاشانی، چهره ماندگار مهندسی برق، عضو هیئت علمی دانشکده برق
نصرالله بهرام زادگان، پدر علم جوش در ایران، عضو هیئت علمی دانشکده صنایع
زهرا محمدی، چهره شاخص در زمینه آنالیز عددی، دانشکده ریاضی (علوم پایه)، عضو هیئت علمی دانشگاه بوستون
ابرهیم صادقی، پدر علم ماشینافزار در ایران، عضو هیئت علمی دانشکده صنایع
منوچهر سالور، پایهگذار صنعت سیمان در ایران، دانشآموختهٔ سال ۱۳۱۴ مهندسی شیمی
جلال حجازی، پایهگذار صنعت ریختهگری در ایران، چهره ماندگار رشته مهندسی متالورژی در پنجمین همایش، عضو هیئت علمی دانشکدهٔ مهندسی مواد و متالورژی، دانشآموختهٔ سال ۱۳۴۴ مهندسی مواد و متالورژی
واهاک کاسپاری مارقوسیان، پدر علم سرامیک در ایران، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی مواد و متالورژی
چهرههای فرهنگی، ادبی و هنری
همایون خرم، استاد موسیقی ایرانی معاصر
علی ابوالحسنی، تاریخنگار معاصر
محمدرضا سرشار، معروف به رضا رهگذر، نویسنده و منتقد ادبی
تهمینه میلانی،[۲۹] فیلمنامهنویس و کارگردان
توکا نیستانی، معمار و کاریکاتوریست
مراد فرهادپور، نویسنده، مترجم و شاعر
سید سعید رحمانی، فیلمنامهنویس
فرزانه کرمپور، نویسنده
پیمان اسماعیلی، روزنامهنگار و نویسنده
رؤسای سایر دانشگاهها و مراکز علمی
سید مهدی ابطحی، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدعلی برخورداری، رئیس سابق دانشگاه تربیت معلم تهران، رئیس اسبق دانشگاه یزد و رئیس سابق دانشگاه زنجان
حسین بلندی، رئیس سابق دانشگاه جامع علمی کاربردی
عبدالله جاسبی، رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی
علیرضا علیاحمدی، رئیس سابق دانشگاه پیام نور، وزیر سابق آموزش و پرورش
دکتر جلیل شاهی، رئیس سابق و مؤسس دانشگاه یزد
احد فهیمی فر، رئیس سابق دانشگاه صنعتی امیرکبیر
حمیدرضا عظمتی، رئیس دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
فرهنگ مظفر، رئیس سابق دانشگاه هنر اصفهان
چهرههای سیاسی
محمود احمدینژاد، رئیسجمهور نهم و دهم جمهوری اسلامی ایران و شهردار اسبق تهران
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام
کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت دهم
حمید بهبهانی، وزیر راه و ترابری دولت نهم و دهم
محمد سلیمانی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت نهم و نماینده کنونی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی
علیرضا علی احمدی، وزیر آموزش و پرورش دولت نهم
سیدمسعود میرکاظمی، وزیروزارت بازرگانی، وزیر نفت دولت دهم، نماینده کنونی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی
محمدحسین صفار هرندی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم
عبدالرضا شیخالاسلامی، وزیر کار و امور اجتماعی دولت دهم
رضا تقیپور، وزیر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دهم
مجتبی ثمره هاشمی، مشاور ارشد رئیسجمهور دهم
محمدشهاب گنابادی، وزیر وزارت مسکن و شهرسازی دولت اول، دوم و سوم و دولت موقت و عضو شورای عالی فنی
سعید قاسمی، فعال فرهنگی سیاسی ایرانی و از فرماندهان جنگ ایران و عراق
محسن آرمین، نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی و سخنگوی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران
محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مجلس شورای اسلامی در دورههای دوم، سوم، چهارم، پنجم، هفتم و هشتم
حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران
محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام
محمود شهبازی، جانشین فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسولالله در سال ۱۳۵۹
احمد متوسلیان، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسولالله
علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی ایران در دولت دهم
محمد نوری زاد، فعال سیاسی و روزنامهنگار